Maski przeciwpyłowe - ochrona osobista przed pyłem

Co to jest pył?

• pył całkowity – zbiór wszystkich cząstek otoczonych powietrzem w określonej objętości (PN-EN 481:1998),
• pył drobnoziarnisty – małe cząstki ciała stałego; zazwyczaj przyjmuje się, że są to cząstki o średnicy poniżej 75 µm, osiadające pod wpływem swojego ciężaru, ale mogące przez pewien czas pozostawać w zawieszeniu (PN-ISO 4225:1999), • pył gruboziarnisty – cząstki stałe znajdujące się w atmosferze lub gazach odlotowych. Pod względem szkodliwości dla człowieka pyły można podzielić na te o działaniu:
• drażniącym (cząstki węgla, żelaza, szkła, aluminium, związki baru),
• zwłókniającym (cząstki azbestu, kwarcu, krystobalitu, trydymitu, talku, kaolinu, pyły rud żelaznych i z kopalni węgla),
• kancerogennym (azbest, ogniotrwałe włókna ceramiczne do celów specjalnych, pyły drewna twardego (buk, dąb)),
• alergizującym (pyły pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, leki, pyły arsenu, miedzi, cynku, chromu)

Gdzie występuje duże zapylenie i co może powodować?

• Budownictwo — AZBEST
• Przemysł materiałów budowlanych i ściernych — AZBEST, SZTUCZNE WŁÓKNA, DITLENEK KRZEMU
• Przemysł maszynowy — AZBEST
• Przemysł samochodowy — AZBEST, SZTUCZNE WŁÓKNA
• Przemysł hutniczy — AZBEST
• Zakłady ceramiczne — SZTUCZNE WŁÓKNA, DITLENEK KRZEMU
• Zakłady produkujące urządzania gospodarstwo domowego - SZTUCZNE WŁÓKNA
• Zakłady lotnicze — SZTUCZNE WŁÓKNA
• Przemysł drzewny, meblarski — DREWNO
• Przemysł szklarski — DITLENEK KRZEMU
• Przemysł chemiczny — DITLENEK KRZEMU
• Elektrownie — AZBEST
• Przemysł elektroniczny — DITLENEK KRZEMU (KWARC)
• Przemysł optyczny — DITLENEK KRZEMU
• Odlewnictwo — DITLENEK KRZEMU
• Stocznie — AZBEST, SZTUCZNE WŁÓKNA

• pylica krzemowa, na którą narażeni są murarze szamotowi, pracownicy kopalń, kamieniołomów, przemysłu hutniczego, osoby pracujące przy obróbce porcelany, materiałów ogniotrwałych i ściernych czy ziemi okrzemkowej;
• pylica azbestowa, która dotyka zwłaszcza osoby pracujące przy produkcji nici i tkanin ogniotrwałych, materiałów;
• izolacyjnych oraz wyrobów azbestowo-cementowych;
• pylica spawaczy elektrycznych, pylica niekolagenowa powodowane przez wdychanie pyłu cyny, siarczanu baru lub tlenków żelaza;
• beryloza, która może być konsekwencją wdychania pyłu berylu występującego przy produkcji lamp neonowych oraz w przemyśle elektronicznym i ceramicznym;
• byssinoza jest chorobą występującą w przemyśle włókienniczym (wdychanie pyłów bawełny, lnu, konopi);
• choroby nowotworowe wywoływane są zwłaszcza przez pyły azbestu, twardego drewna, ditlenku krzemu.

Źródła pyłu

• azbest, który wykazuje się aktywnością rakotwórczą z uwagi na fakt, że jego włókna mogą długo pozostawać w organizmie człowieka,
• sztuczne włókna mineralne stosowane często jako zamienniki azbestu — w zależności od rodzaju mogą wykazywać większą lub mniejszą szkodliwość dla człowieka,
• drewno, zwłaszcza dąb i buk z uwagi na ich twardość,
• pyły ditlenku krzemu w postaci krystalicznej uznawane są w Polsce za pyły bardzo szkodliwe,
• bezpostaciowe pyły ditlenku krzemu (diatomit i ziemia krzemionkowa)

Czynniki wpływające na zwiększenie bezpieczeństwa pracy w środowisku silnie zapylonym

Pierwszorzędną czynnością w miejscach pracy, gdzie występuje narażenie na szkodliwe działanie pyłów, powinno być podjęcie wszelkich działań zmierzających do ograniczenia występowania tego zagrożenia. Taka eliminacja powinna być realizowana przede wszystkim przez zastosowanie środków ochrony zbiorowej przed zapyleniem (stosowanie systemów lub urządzeń filtracyjno-wentylacyjnych) czy też ograniczenie pylenia np. poprzez korzystanie, tam, gdzie to możliwe, z gotowych półproduktów. Kolejnym krokiem jest odpowiednie dobranie i zastosowanie środków ochrony indywidualnej.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wskazuje jakie środki ochrony indywidualnej należy stosować przy pracach, gdzie występuje wysokie narażenie na działanie pyłu. Ze względu na zagrożenia wynikające z przebywania w środowisku pracy o dużym zapyleniu, pracownicy powinni chronić w szczególności oczy, drogi oddechowe oraz skórę, a także stosować odzież ochronną, nakrycia głowy, ochrony twarzy i oczu oraz dróg oddechowych. Należy pamiętać, że to pracodawca zobligowany jest do określenia jakie środki ochrony indywidualnej są niezbędne na danym stanowisku. Wszelkie środki ochrony indywidualnej muszą posiadać oznakowanie CE oraz deklarację zgodności wyrobu z zasadniczymi wymaganiami. Dobór ochrony dróg oddechowych warunkowany jest przez parametry pyłu występującego w miejscu pracy. Przed dobraniem odpowiedniego środka ochrony dróg oddechowych, konieczne jest zmierzenie NDS, czyli wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia pyłu. Dla prawidłowej ochrony zaleca się użytkowanie masek oraz półmasek z odpowiednio dobranymi filtrami. Stosowane filtry charakteryzują się różną skutecznością zatrzymania pyłu. Wyróżniamy trzy typy filtrów stosowanych w półmaskach oraz maskach w ramach środków indywidualnej ochrony przeciwpyłowej:

Typ P1

Stosowany do absorpcji dużych cząstek stałych wchodzących w skład pyłów, dymów i mgieł w stężeniu do 4 NDS (5 NDS w przypadku skompletowania z maską). Filtry te znalazły zastosowanie zwłaszcza w przemyśle spożywczym, rolniczym i drzewnym, a także w cementowniach czy kamieniołomach. Półmaski przeciwpyłowe typu P1 to np. MAS-F-FFP1, MAS-FFP1V czy też 3M-MAS-P1-9312, 3M-MAS-P1-K111, MAS-NEOSEC-2P1.

Typ P2

Stosowany do ochrony przed nietoksycznymi i średniotoksycznymi pyłami w stężeniu nieprzekraczającym 10 NDS (16 przy skompletowaniu z maską) np. pyły miedzi, baru, azbestu, wanadu, tytanu, ołowiu, chromu, manganu, a także pyły węglowe z krzemionką i drewna oraz przed rozpylonym kwasem siarkowym i fluorowodorowym. Tego typu filtry to np. MAS-F-FFP2, MAS-F-FFP2V, MAS-M-FFP2DV, 3M-MAS-P2-9322.

Typ P3

Stosowany do ochrony przed pyłami toksycznymi. Filtry te znalazły zastosowanie w miejscach o dużym stężeniu bardzo drobnego pyłu występującego w tzw. fazie respirabilnej, czyli podczas lutowania i spawania, a także tam gdzie występuje pył zawierający antymon, arsen, beryl, kadm, kobalt i nikiel oraz rad i inne cząstki promieniotwórcze. Przykłady półmasek z takimi filtrami to MAS-S-FFP3V, MASM-FFP3DV, MAS-FNET-FFP3V_5. Istnieje możliwość zastosowania filtrów tego typu w półmaskach bądź maskach z wymiennymi filtrami np. MAS-MIDI-FIL-P3 do półmaski MAS-MIDI. Takie filtry jak MSA-FI-P3, MSA-FI-P3R czy filtropochałaniacze MSA-FIPO-A2P3 pasują do półmasek i masek pełnotwarzowych Advantage®

Innym narządem ludzkiego ciała, który jest niezwykle narażony na działanie pyłów jest oko. Stosowanie odpowiedniej ochrony oczu np. gogli ochronnych GOG-AIR, GOG-DOT lub GOG-CHEMFOG zapobiega dostawaniu się do gałki ocznej drobnych cząsteczek pyłu oraz odprysków ciał stałych. W przypadku, gdy zanieczyszczenia dostaną się do oka warto zastosować płyny do płukania oczu, np. PLOEYEWASH_200 czy PLOEYEWASH_500.



Pył może również w dużej mierze działać drażniąco na skórę. Stąd istotne jest stosowanie odzieży ochronnej. Jako zabezpieczenie poleca się stosowanie kombinezonów ochronnych, np. PROS-CHF5W. Ochronę przed pyłami niechemicznymi zapewniają także takie kombinezony jak LAMICOM czy KOM. Osoby pracujące w wielu gałęziach przemysłu narażone są na działanie pyłów, które mogą być bardzo szkodliwe dla zdrowia. W zależności od stężenia pyłu oraz rodzaju substancji pylącej konieczne jest zastosowanie środków ochrony indywidualnej, oraz podjęcie wszelkich możliwych działań mających na celu wyeliminowanie pylenia.

Materiał pochodzi z Biuletynu RAW-POL